در سال ۲۰۲۲، اقتصاد اوکراین با یکی از سخت‌ترین دوره‌های خود مواجه شد؛ کاهش حدود ۳۳ درصدی تولید ناخالص داخلی نشان از شدت فشارها بر کسب و کار در زمان جنگ دارد. حوزه‌هایی مانند کشاورزی و تجارت بیشترین آسیب را دیدند و بحران‌ها در این بخش‌ها محسوس بود. این وضعیت اهمیت مدیریت کسب و کار در زمان جنگ را دوچندان کرد، زیرا بسیاری از شرکت‌ها با افت شدید فعالیت و از دست دادن منابع انسانی مواجه شدند. اختلال در زنجیره تأمین و افزایش هزینه‌ها باعث شد تقریباً ۲۰۰ هزار شرکت تعطیل شوند، موضوعی که چالش ادامه فعالیت شرکت در بحران را به شکلی ملموس نشان می‌دهد.
مهاجرت گسترده نیروی کار، با خروج بیش از ۳.۵ میلیون نفر، نرخ مشارکت را به شکل چشمگیری کاهش داد؛ همزمان، ارتش با جذب نیروهای جدید، ساختار اشتغال را دگرگون کرد.
با این‌حال، در میانه‌ی این بحران، سرمایه‌گذاری خارجی با رشد قابل‌توجهی روبرو شد که نشانه‌ای از امیدواری برای حفظ کسب‌وکار در شرایط جنگ است. این شرایط پیچیده به خوبی نشان می‌دهند که کسب‌وکارها برای بقا در چنین محیط‌هایی باید برنامه‌ای انعطاف‌پذیر و مقاوم در برابر بحران‌ها داشته باشند.
با این حال، اکثر کسب و کارها با مشکلات زیر مواجه هستند:
وصول درآمد یا بدهی واقعی
در مدیریت کسب و کار در زمان جنگ، سعی کنید بدهی‌های خود را وصول کنید. قاطع باشید اما نسبت به وضعیت مشتریان خود حساس باشید. با قاطعیت عمل کنید اما ملاحظه‌کار باشید.
در چنین شرایط بحرانی، برخی کسب‌وکارها ممکن است از وضعیت سوءاستفاده کرده و بدون داشتن مشکل واقعی، پرداخت‌های خود را به تأخیر بیندازند؛ مشابه آنچه در دوران همه‌گیری کووید تجربه شد. به یاد داشته باشید کسانی که امروز به شما بدهکارند، در آینده ممکن است به وفادارترین مشتریان شما تبدیل شوند. با این حال، روابط تجاری با مشتریانی که به‌طور مداوم و بی‌دلیل در پرداخت‌ها تأخیر می‌کنند، نیاز به بازنگری دارد.
به موقع پرداخت کنید
برای حفظ کسب‌وکار در شرایط جنگ، ضروری است که بدهی‌های خود را در زمان مناسب پرداخت کنید. تأخیرهای بدون اطلاع‌رسانی به تأمین‌کنندگان می‌تواند اعتماد تجاری را تضعیف کند. در این دوران، یادآوری به تأمین‌کنندگان و بانک‌ها درباره شرایط پرداخت اهمیت بالایی دارد. این کار را بسیاری از کسب‌وکارها به کمک نرم‌افزارهای مالی انجام می‌دهند، اما Odoo ERP به‌دلیل ساختار یکپارچه‌اش، در چنین مواقعی بسیار مؤثر و کاربردی است.
Odoo این امکان را می‌دهد که:
- زمان‌بندی دقیق پرداخت‌ها و هشدارهای خودکار برای سررسیدها تنظیم شود،
- با ماژول مدیریت مالی، جریان‌های نقدی پیش‌بینی و کنترل شوند،
- ارتباطات منظم با تأمین‌کنندگان و طلبکاران از طریق سیستم پیام‌رسان داخلی حفظ شود،
- و همچنین سوابق مالی و وضعیت هر مشتری یا تأمین‌کننده به‌صورت یکپارچه در دسترس قرار گیرد.
تأمین‌کنندگان خود را به‌روز کنید:
در ادامه فعالیت شرکت در بحران، به طلبکاران خود اطلاع دهید که ممکن است پرداخت‌ها با تأخیر انجام شود. آن‌ها را بیهوده منتظر نگذارید. تماس بگیرید، وضعیت خود را شفاف‌سازی کنید و تاریخ احتمالی پرداخت را مشخص نمایید.
در این شرایط، استفاده از سیستم‌هایی مانند Odoo به مدیران کمک می‌کند تا مستقیماً به اطلاعات مالی دسترسی داشته باشند و با یک دید جامع، ارتباط با تأمین‌کنندگان اصلی را مدیریت کنند. بهتر است مدیرعامل یا یکی از اعضای ارشد تیم مستقیماً با تأمین‌کنندگان کلیدی تماس بگیرد و برنامه‌ریزی مالی دقیق‌تری برای حفظ همکاری‌های بلندمدت انجام شود.
مدیریت کارمندان در زمان جنگ و بحران
در مدیریت کسب و کار در زمان جنگ، سه وضعیت کلی ممکن است در مورد کارمندان رخ دهد:
هیچ تغییری در کار روتین ایجاد نمی‌شود. این حالت معمولاً زمانی است که کسب‌وکار به‌عنوان یک نهاد ضروری شناخته می‌شود و ادامه فعالیت شرکت در بحران الزامی است.
در برخی موارد، به‌دلیل درگیری یا شرایط امنیتی، کارمندان نمی‌توانند به محل کسب‌وکار دسترسی پیدا کنند.
گاهی نیز کسب‌وکار دچار توقف کامل در فروش یا سفارش‌گیری می‌شود. در این شرایط، کارمندان ممکن است به مرخصی با حقوق، مرخصی اجباری یا حتی اخراج شوند.
در چنین تصمیم‌گیری‌هایی، لازم است به هزینه‌های بلندمدت استخدام و آموزش نیروهای جدید توجه شود. کسب‌وکارهایی که در بحران‌هایی مانند همه‌گیری کووید موفق شدند نیروی انسانی خود را حفظ کنند، در ادامه از وفاداری و مهارت این کارکنان بهره‌مند شدند. این مسئله در حفظ کسب‌وکار در شرایط جنگ نیز صادق است.
استفاده از سیستم‌های منابع انسانی در نرم‌افزارهایی مانند Odoo می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند تا برنامه‌ریزی دقیقی برای وضعیت کارکنان خود در شرایط بحرانی داشته باشند. Odoo ERP این امکان را فراهم می‌کند که وضعیت کارمندان، مرخصی‌ها، سوابق و قراردادها به‌صورت متمرکز و دقیق مدیریت شود.
مرخصی و مرخصی اجباری
فرستادن کارمندان به مرخصی اجباری یا مرخصی قانونی در چارچوب قوانین مجاز است. مدت زمان غیبت می‌تواند از حق مرخصی سالانه کسر شود.
اگر کارمندی دیگر مرخصی با حقوق نداشته باشد، ممکن است به مرخصی بدون حقوق برود، اما همچنان باید حقوق مربوط به روزهای مرخصی استفاده‌شده را به‌طور کامل دریافت کند.
نرم‌افزارهای ERP مانند Odoo می‌توانند این محاسبات را به‌صورت خودکار انجام دهند، از بروز خطا در ثبت مرخصی و محاسبه حقوق جلوگیری کنند و در عین حال شفافیت کامل را برای کارفرما و کارمند فراهم سازند.
مرخصی بدون حقوق: قوانین و استثناها
اگر کارمند داوطلبانه تصمیم به مرخصی بدون حقوق بگیرد، نیازی به تأیید رسمی وجود ندارد. قوانین مرتبط با مرخصی زایمان، بارداری و سایر مرخصی‌های ویژه، حتی در زمان جنگ و بحران، به قوت خود باقی است.
در مدیریت کسب و کار در زمان جنگ، برخورد درست با منابع انسانی یکی از عناصر حیاتی برای ادامه فعالیت شرکت در بحران است. نرم‌افزار Odoo ERP با ماژول‌های منابع انسانی، به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا تصمیمات پیچیده مربوط به پرسنل را با داده‌های دقیق، ساختار یافته و شفاف اتخاذ کنند. این نرم‌افزار ابزاری مؤثر برای حفظ نظم، بهینه‌سازی منابع انسانی و در نهایت، حفظ کسب‌وکار در شرایط جنگی است.
درک تأثیر جنگ بر عملیات تجاری
جنگ‌ها فقط بر کشورها اثر نمی‌گذارند، بلکه به شکل گسترده‌ای بر اقتصاد، بازار، زنجیره‌های تأمین و رفتار مصرف‌کننده نیز تأثیر می‌گذارند. در کسب‌وکار در زمان جنگ، شرکت‌ها با مجموعه‌ای از چالش‌های همزمان روبه‌رو می‌شوند که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
- اختلال در لجستیک و زنجیره‌های تأمین
- کاهش ارزش پول و رشد سریع تورم
- کمبود منابع و افزایش قیمت مواد اولیه
- تهدیدات امنیت سایبری
- تغییرات نظارتی و الزامات انطباق با مقررات خاص جنگی
برای استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، این چالش‌ها به دلیل محدود بودن ذخایر سرمایه و وابستگی به بازارهای محلی، حتی خطرناک‌تر هستند. در چنین شرایطی، مدیریت کسب‌وکار در شرایط جنگی نیازمند راهکارهایی مانند اتوماسیون فرآیندها، بازبینی ساختار هزینه‌ها، و پیش‌بینی دقیق جریان نقدی است.
استفاده از نرم‌افزارهای یکپارچه مدیریت منابع سازمانی مانند Odoo ERP در این دوران بسیار حیاتی است. چرا که به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا در زمینه‌هایی مثل مدیریت مالی، تأمین، منابع انسانی و فروش به شکلی یکپارچه و انعطاف‌پذیر عمل کنند. ماژول‌های هوشمند Odoo برای مدیریت نقدینگی، کنترل زنجیره تأمین، تحلیل هزینه‌ها و پایش عملکرد لحظه‌ای در دوران بحران بسیار مؤثر هستند.
در این میان، شرکت‌هایی که دسترسی محدود به منابع انسانی متخصص دارند، می‌توانند از خدمات مدیر مالی مجازی (vCFO) بهره ببرند. این خدمات به کسب‌وکارها بینش‌های بلادرنگ مالی، تصمیم‌گیری سریع، و نظارت بر هزینه‌ها را بدون سربار استخدام مدیر تمام‌وقت ارائه می‌دهد. ترکیب این خدمات با ابزارهایی مانند Odoo ERP، قدرت تحلیل مالی را در بحران‌ها چند برابر می‌کند.
استراتژی‌های کلیدی برای حفظ کسب‌وکار در شرایط جنگ
۱. ایجاد طرح تداوم کسب‌وکار در زمان جنگ (BCP)
برای تداوم فعالیت شرکت در بحران، تدوین یک برنامه ساختاریافته‌ی BCP بسیار ضروری است. این طرح باید موارد زیر را در بر بگیرد:
- شبکه‌های جایگزین تأمین‌کننده
- منابع مالی اضطراری و بافر نقدینگی
- زیرساخت کار از راه دور
- ساختارهای ارتباطی برای شرایط بحرانی
برای نمونه، در جنگ روسیه و اوکراین، بسیاری از شرکت‌هایی که زیرساخت‌های دورکاری و زنجیره تأمین چندلایه داشتند، توانستند عملیات خود را ادامه دهند. اما شرکت‌هایی که بدون برنامه‌ریزی قبلی وارد بحران شدند، آسیب زیادی دیدند.
یک مدیر مالی مجازی در کنار استفاده از Odoo ERP می‌تواند در طراحی، اجرا و پایش چنین برنامه‌هایی نقش مؤثری ایفا کند. با دسترسی به داشبوردهای مالی، تحلیل سناریوها و برنامه‌ریزی جریان نقدی، این ابزارها کسب‌وکار را برای مواجهه با آینده‌ای نامطمئن آماده می‌کنند.
۲. تغییر به مدیریت مالی چابک
در شرایط ناپایدار، مدیریت کسب‌وکار در زمان جنگ نیازمند رویکردی انعطاف‌پذیر و سریع در حوزه مالی است. بودجه‌های ایستا و برنامه‌ریزی سالانه دیگر پاسخ‌گو نیستند. در این دوره‌ها، شرکت‌ها باید به‌سوی مدیریت مالی چابک حرکت کنند و ابزارهایی را برای کنترل لحظه‌ای مالیات، هزینه‌ها و جریان نقدی به کار گیرند.
مهم‌ترین اقدام‌ها در این حوزه شامل موارد زیر است:
- استفاده از پیش‌بینی‌های غلتان به جای برنامه‌ریزی‌های ایستا
- ردیابی بلادرنگ هزینه‌ها برای جلوگیری از انحراف بودجه
- برنامه‌ریزی مبتنی بر سناریو (مانند تشدید تحریم‌ها یا گسترش جنگ)
- طراحی مدل‌های نقدینگی اضطراری برای پیشگیری از بحران
نرم‌افزارهای ERP مثل Odoo با داشبوردهای تحلیلی زنده، پیگیری KPI، و مدل‌سازی جریان نقدی، می‌توانند به تصمیم‌گیری مالی سریع و مبتنی بر داده کمک کنند. ماژول مالی Odoo به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا در شرایط عدم قطعیت، کنترل دقیقی بر وضعیت مالی خود داشته باشند.
۳. نقدینگی و سرمایه اضطراری را در اولویت قرار دهید
در ادامه فعالیت شرکت در بحران، نقدینگی نقش حیاتی دارد. کسب‌وکارهایی که در شرایط جنگی توانسته‌اند ذخایر نقدی کافی حفظ کنند، موفق شده‌اند هزینه‌های ثابت و پیش‌بینی‌نشده را بهتر کنترل کنند. برخی اقدامات مهم برای بهبود نقدینگی عبارت‌اند از:
- مذاکره مجدد با فروشندگان در خصوص شرایط پرداخت
- حذف یا تعلیق هزینه‌های غیرضروری
- بررسی دسترسی به یارانه‌ها یا حمایت‌های مالی دولتی
- ایجاد خطوط اعتباری قبل از رسیدن به اوج بحران
در این شرایط، داشتن یک مدیر مالی مجازی (Virtual CFO) یا بهره‌گیری از ابزارهای مدیریتی مانند Odoo می‌تواند برای برقراری ارتباط موثر با بانک‌ها، سرمایه‌گذاران و تأمین‌کنندگان مالی بسیار ارزشمند باشد. این ابزارها امکان مدیریت جریان نقدی و ردیابی مالی را در سطحی دقیق فراهم می‌کنند و مانع از ایجاد فشار مالی شدید در دوران جنگ می‌شوند.
۴. دیجیتالی کردن فرآیندهای کلیدی با استفاده از Odoo ERP
در زمان جنگ، وابستگی به فرآیندهای دستی می‌تواند به شکست عملیات بینجامد. بنابراین، تحول دیجیتال در کسب‌وکار به اولویت استراتژیک تبدیل می‌شود. دیجیتالی‌سازی عملیات نه تنها بهره‌وری را افزایش می‌دهد بلکه به حفظ کسب‌وکار در شرایط جنگ کمک می‌کند.
برخی از مهم‌ترین بخش‌هایی که باید دیجیتالی شوند:
- حسابداری و گزارش‌دهی مطابق با قوانین روز
- پیگیری پرداخت‌ها و مطالبات فروشندگان
- مدیریت موجودی و زنجیره تأمین
- فرآیندهای منابع انسانی، جذب نیرو و حقوق و دستمزد
نرم‌افزاری مانند Odoo ERP با فراهم کردن ماژول‌های جامع مالی، فروش، خرید، انبار و منابع انسانی، این امکان را فراهم می‌کند که کسب‌وکارها در زمان بحران نیز منظم، هماهنگ و سازگار با مقررات بمانند. به‌ویژه، انطباق با مقررات جنگی و جلوگیری از جریمه‌های احتمالی به کمک ثبت‌های دقیق و به‌موقع تسهیل می‌شود.
در کنار آن، خدمات مدیر مالی مجازی می‌تواند این ساختار دیجیتالی را تقویت کرده و اطمینان حاصل کند که تصمیمات مالی به‌درستی با داده‌های روز و اهداف بقا در بحران هم‌راستا هستند.
۵.امنیت سایبری و زیرساخت فناوری اطلاعات را تقویت کنید
در زمان جنگ، افزایش حملات سایبری یک واقعیت جدی است و بسیاری از کسب‌وکارها به اهداف نرم برای مهاجمان تبدیل می‌شوند. در چنین شرایطی، هرگونه نقض داده یا حمله باج‌افزاری می‌تواند بقای کسب‌وکار را به خطر اندازد. برای حفظ کسب‌وکار در شرایط جنگ، تقویت زیرساخت دیجیتال امری ضروری است.
اقدامات کلیدی برای امنیت سایبری در زمان بحران:
- فعال‌سازی احراز هویت دو مرحله‌ای و استفاده از VPN
- ایمن‌سازی نرم‌افزارهای مالی و پلتفرم‌های ابری
- آموزش کارکنان در مورد فیشینگ و مهندسی اجتماعی
- انجام دوره‌ای ممیزی‌ها و بررسی انطباق با الزامات امنیتی
در این بین، نقش مدیر مالی مجازی صرفاً در بودجه‌بندی خلاصه نمی‌شود، بلکه در مدیریت ریسک دیجیتال و اطمینان از تداوم عملیات از طریق چارچوب‌های فناوری امن نیز موثر است. استفاده از نرم‌افزارهای ERP مثل Odoo به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد که همه بخش‌های مالی و عملیاتی را در یک پلتفرم امن و قابل کنترل متمرکز کنند.
۶. ارتباط شفاف با ذینفعان
مدیریت کسب‌وکار در شرایط جنگی فقط به کنترل مالی و عملیاتی محدود نیست. در چنین دوران‌هایی، ارتباط مؤثر با کارمندان، مشتریان، فروشندگان و سرمایه‌گذاران برای حفظ اعتماد و پایداری حیاتی است. انتشار اطلاعات ناقص یا نادرست می‌تواند باعث بی‌ثباتی جدی شود.
اقدامات مهم در ارتباط با ذینفعان در زمان جنگ:
- ارسال به‌روزرسانی‌های منظم درباره وضعیت و اقدامات شرکت
- اطمینان‌بخشی در خصوص برنامه‌های تداوم کسب‌وکار
- ارائه منابع حمایتی به کارمندان در مناطق درگیر جنگ
- استفاده از داشبوردهای لحظه‌ای برای اطلاع‌رسانی سریع و دقیق
پلتفرم‌هایی مثل Odoo، به لطف ماژول‌های گزارش‌گیری و داشبوردهای زنده، می‌توانند در ارسال گزارش‌های بلادرنگ به ذینفعان داخلی و خارجی بسیار مؤثر عمل کنند. این ابزارها شفافیت مالی را بالا می‌برند و کمک می‌کنند اعتماد درون سازمانی و بیرونی حفظ شود.
چالش‌های اصلی در مسیر رشد پس از جنگ
کسب‌وکارهایی که قصد ورود یا ادامه فعالیت در شرایط بحرانی را دارند، با موانعی مانند موارد زیر مواجه‌اند:
- نگرانی‌های امنیتی و عدم قطعیت سیاسی
- ابهامات حقوقی و خطر فساد
- زیرساخت‌های آسیب‌دیده و اختلال در زنجیره تأمین
- کمبود نیروی کار و کاهش ارزش پول ملی
- کاهش کارایی عملیاتی و ریسک کاهش سودآوری
- تهدید به آسیب ماندگار به اعتبار کسب‌وکار
با این حال، فرصت‌های قابل توجهی در قالب طرح‌های حمایتی دولتی در دسترس قرار گرفته‌اند که می‌توانند بسیاری از این چالش‌ها را تسهیل کنند.
چگونه فرصت‌های جدید را شناسایی کنیم؟
۱. طوفان فکری گروهی
یک تیم متشکل از ۷ تا ۹ نفر از بخش‌های مختلف را گرد هم آورید. در فضایی آزاد، بر شناسایی ایده‌های جدید تمرکز کنید. این گام، محرک نوآوری است.
۲. مرتب‌سازی و اولویت‌بندی ایده‌ها
ایده‌ها را فهرست کنید، سپس با توجه به تأثیر، منابع و زمان، اولویت‌بندی نمایید. پیشنهادهای جسورانه را صرفاً به دلیل عجیب بودن کنار نگذارید.
۳. بررسی امکان‌سنجی اقتصادی
پیش از اجرا، ارزیابی کنید که آیا ایده‌ها از نظر مالی، عملی و بازگشت سرمایه برای کسب‌وکار شما ارزش‌آفرین هستند یا خیر.
۴. مرحله اجرا و پیگیری
بر اساس نتایج، بهترین طرح را انتخاب کرده و گام به گام اجرا را آغاز کنید. در این مسیر، نظارت مستمر و اصلاح مسیر طبق بازخورد، حیاتی است.
در چنین فضایی، بهره‌گیری از سیستم‌های یکپارچه برنامه‌ریزی منابع (مانند Odoo ERP) می‌تواند فرآیند تحلیل فرصت‌ها، اولویت‌بندی، ارزیابی و پیاده‌سازی را ساختاریافته و دقیق‌تر کند. همچنین، با استفاده از داشبوردهای لحظه‌ای، تیم‌ها می‌توانند داده‌محور تصمیم بگیرند و فرآیندهای حیاتی را دیجیتالی مدیریت کنند—بدون اینکه تمرکز از رشد در دوران پس از جنگ برداشته شود.
برای دریافت مشاوره و اطلاع از قیمت در زمینه استقرار Odoo برای سازمان شما، با ما تماس بگیرید.
این جلسات را میتوانید بصورت غیر حضوری از بستر odoo ERP در قالب چت یا تماس VIOP نیز برگذار کرد.
سخن پایانی: تاب‌آوری از مسیر تأمین مالی هوشمند
حفظ کسب‌وکار در زمان جنگ تنها به کاهش هزینه‌ها یا حفظ عملکرد روزمره محدود نمی‌شود؛ بلکه نیازمند نوعی تاب‌آوری استراتژیک و سیستماتیک است. سازمان‌هایی که توانسته‌اند با چابکی تصمیم بگیرند، جریان نقدی خود را مدیریت کنند و عملیات را دیجیتال‌سازی کنند، نه‌تنها از بحران جان سالم به در برده‌اند، بلکه مسیر بازآفرینی و رشد را نیز پیموده‌اند.
در چنین شرایطی، داشتن ابزارهای تحلیلی دقیق، قابلیت پیش‌بینی مالی، و زیرساختی منسجم برای انطباق با تغییرات، نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت است. پلتفرم‌هایی مانند Odoo ERP، در کنار مدل‌های خدماتی مانند مدیر مالی مجازی، می‌توانند به شرکت‌ها کمک کنند تا در برابر بحران‌های آینده آماده‌تر باشند.
اگرچه آینده نامشخص است، اما گام‌هایی که امروز برای مدیریت کسب‌وکار در شرایط جنگی برمی‌داریم، تفاوت بین واکنش اضطراری و مدیریت هوشمند را رقم خواهد زد. اکنون، زمان استقرار ابزارهایی‌ست که نه فقط در بحران، بلکه در رشد پایدار نیز همراه شما خواهند بود.
دیباگ با سیستم سازی درست بر روی پلتفرم و نرم افزار Odoo ERP کمک خواهد کرد تا همه کسب و کارها در همه زمان، بتوانند با شفافیت بالا به مدیریت کسب و کار خود با کمترین هزینه اجرایی و عملیاتی بپرازند.
.svg){kind=icon}
