مقایسه و تفاوت MRP و ERP در سازمان سال 2025✅+ مفهوم، کاربرد کلیدی

مدیریت بین عرضه و تقاضای محصول دغدغه اصلی تولید کنندگان است و برنامه ریزی نیازمندی‌های مواد (MRP) یک سیستم استاندارد به منظور برنامه ریزی تأمین است تا بتوانند تعادل بین عرضه و تقاضا را حفظ کنند. از همین رو، در سال‌های شاهد این بوده‌ایم که بیش از 70 درصد از شرکت‌های تولیدی متوسط و بزرگ در ایالات متحده از نوعی از سیستم‌های ERP یا MRP استفاده می‌کنند. اما تفاوت MRP و ERP چیست؟ و چگونه این دو می‌توانند در مدیریت کارآمد موجودی، زمان بندی تولید و تحویل به موقع کالا به مدیران کمک کنند؟ در این مقاله قرار است تا ما قابلیت‌های ERP در برابر MRPرا برای شما خوانندگان به چالش بکشیم.

سیستم MRP چیست؟

نرم افزار MRP یک ابزار مدیریتی است که تولید کنندگان از آن برای کنترل بهتر موجودی خود استفاده می‌کنند. سیستم MRP مشخص می‌کند که چه مواد اولیه‌ای، به چه مقدار و در چه زمانی مورد نیاز است. به منظور انجام چنین وظایفی، نرم افزار MRP اودو داده‌هایی را که از سیستم‌های موجودی، سفارشات خرید، فروش‌های پیش بینی شده و برنامه‌های دیگر به دست می‌آورد را با یکدیگر ترکیب می‌کند.

سپس، با استفاده از قابلیت‌های تحلیلی که در برنامه گنجانده شده است از این اطلاعات به منظور ارائه راهکارهایی استفاده می‌کند تا سطح موجودی خود را با تقاضاهای پیش بینی شده هماهنگ کنند. و با کمبود یا موجودی مازاد مواجه نشوند.

 MRP2 چیست؟

برنامه‌ریزی منابع تولید که به صورت اختصاری MRPII شناخته می‌شود تا از برنامه ریزی نیازمندی‌های مواد اولیه و قطعات تامین شده پشتیبانی کند. MRPII تمامی ‌قابلیت‌های MRP را شامل می‌شود، حال آنکه MRP I بیشتر بر مدیریت موجودی مواد اولیه و قطعات تمرکز دارد اما MRP II بر استفاده از داده‌های لحظه‌ای تمرکز دارد. MPR II به صورت مستقل نیز توسط کسب‌وکارها استفاده می‌شود، اما MPR II می‌تواند به عنوان یک ماژول برای سیستم‌های ERP بزرگتر نیز استفاده شود. 

سیستم ERP چیست؟

ERP مجموعه‌ای از نرم افزارهای تجاری هستند که فرآیندهای کسب و کار را خودکارسازی می‌کنند و می‌توانند بینش‌ها و کنترل‌های داخلی را ارائه دهند و بر پایه پایگاه داده مرکزی عمل نمایند که اطلاعات را از بخش‌هایی مانند حسابداری، تولید، مدیریت زنجیره تامین، فروش، بازاریابی و منابع انسانی جمع آوری ‌کند.

به طور حتم، در هر کسب و کار افراد مختلفی به منظور پیشبرد امور با یکدیگر همکاری می‌کنند. اما اگر اطلاعات آنها به صورت پراکنده و ناهماهنگ باشد مدیریت و کار آنها دشوار می‌شود. به عنوان مثال، تیم‌های حسابداری و برنامه ریزی مالی ممکن است هر کدام فایل‌های جداگانه‌ای برای پیگیری هزینه‌ها داشته باشند.

سیستم‌های ERP داده‌ها را به صورت متمرکز و شفاف در بخش‌های مختلف ایجاد می‌کنند و امکان تحلیل‌های موثر را فراهم می‌کنند. این قابلیت‌ها در نهایت به کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری منجر خواهد شد.

شباهت بین ERP و MRP چیست؟

هر دو سیستم ERP و MRP بر بهبود مدیریت منابع، ساده سازی جریان‌های کاری، متمرکز سازی داده‌ها به منظور پشتیبانی از تصمیم گیری تمرکز دارند. شباهت بین ERP و MRP در چند ویژگی اساسی است از جمله:

1. مدیریت موجودی

هر دو سیستم نقش اساسی را در مجموعه را در زمینه اطمینان از در دسترس بودن مواد اولیه، قطعات و محصولات نهایی در زمان مناسب ایفا می‌کنند.

2. برنامه ریزی و زمانبندی

هر دو سیستم به کسب و کارها کمک می‌کند تا تخصیص منابع را بهینه سازی کرده و زمان بندی‌ها را به طرز کارآمدی مدیریت کنند.

3. داده‌های متمرکز

هر دو سیستم داده‌ها را از منابع مختلف در یک پایگاه داده یکپارچه تجمیع می‌کنند و نمایی یکپارچه و بلادرنگ از عملیات کسب و کار در اختیار کاربران قرار می‌دهند.

تفاوت بین ERP و MRP چیست؟

هر چند که سیستم‌های ERP و MRP هر دو بر بهبود عملیات تولید تمرکز دارند. اما از نظر هدف، کارکرد و کاربران نهایی تفاوت‌های قابل توجهی با یکدیگر دارند. در جدول زیر مقایسه ERP با MRP ذکر شده است.

جدول مقایسه ERP و MRP

شرکت به کدامیک نیاز دارد ERP یا MRP؟

برای پاسخ به این سوال، نیاز است تا شرکت‌ها به سه عامل کلیدی توجه کنند. ما این سه عامل را به صورت سه سوال مطرح کرده‌ایم:

1. کدام عملیات تجاری را می‌خواهید بهینه کنید؟

اگر هدف اصل بهینه سازی فرآیندهای تولید، زمانبندی دقیق، کنترل موجودی، مدیریت مواد اولیه و کاهش ضایعات است یک نرم افزار MRP اودو پاسخگوی نیازهای شما است. اما اگر هدف گسترده تری مانند بهینه سازی فرآیندهای مالی، منابع انسانی، زنجیره تامین و ارتباط میان واحدهای مختلف را دارید، ERP گزینه مناسب‌تری است.

2. بودجه نرم افزاری شما چقدر است؟

سیستم‌های ERP به دلیل پوشش گسترده بخش‌های مختلف از هزینه بالاتری برخوردار هستند. اگر در بودجه محدودیت دارید و یا سازمان شما کوچک است MRP به عنوان یک راه حل ساده و ارزان می‌توان جوابگوی نیازهای شما باشد.

3. آیا شرکت شما به سرعت در حال رشد است؟

اگر شرکت شما در حال رشد است و در آینده با واحدهای بیشتری مانند فروش، بازاریابی، منابع انسانی نیاز خواهید داشت، سیستم ERP با قابلیت مقیاس پذیری و یکپارچگی اطلاعات می‌تواند رشد شرکت شما را بهتر پشتیبانی کند.

نتیجه گیری

با توجه به بیان تفاوت و شباهت ERP و MRP می‌توان گفت که برنامه MRP و ERP هر چند با یکدیگر تفاوت‌های جزئی دارند اما هر دو در جهت فراهم نمودن اهداف سازمان با یکدیگر همکاری می‌کنند. هر چند سیستم MRP تمرکز محدودتری بر برنامه ریزی تولید دارد اما خرید ERP با فراهم نمودن قابلیت‌هایی همچون افزایش بهره وری، کاهش هزینه‌های عملیاتی، همکاری بهتر و پیش بینی دقیق‌تری را برای سازمان‌ها به ارمغان خواهد آورد. بنابراین، تهیه یک برنامه ERP جامع برای سازمان‌های بزرگ که به دنبال مدیریت جامع و رشد بلند مدت هستند ضروری به شمار می‌رود.